تقی آزاد ارمکی: هیس؛ جامعه در حال عبور است!
تاریخ انتشار: ۲۳ تیر ۱۳۹۷ | کد خبر: ۱۹۶۵۳۷۴۳
مرجعیت فکری و اجتماعی در جامعه نه از بین رفته و نه کمرنگ شده است بلکه تنها ما با تغییر مرجعیت فکری در جامعه مواجه هستیم و نمی‌توان تغییر مرجعیت فکری از گروه‌های مرکزی به سایر گروه‌ها را به منزله نبود مرجعیت تعبیر کرد. مهسا رمضانی
ایران آنلاین / گروه اندیشه:
این روزها خیلی از اهالی فکر از کمرنگ شدن مرجعیت‌های فکری – اجتماعی در جامعه‌مان سخن می‌گویند و معتقدند مردم در برخورد با مسائل پیشگام‌تر از رهبران فکری‌شان عمل می‌کنند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
***
*جناب دکتر ارمکی، به نظر می‌رسد که مرجعیت فکری و اجتماعی در جامعه کم رنگ شده است و دیگر چون گذشته روشفکران، رسانه، نخبگان سیاسی- اجتماعی و... کمتر دنباله‌روی تام و تمام از این گروه‌ها دارند و در بسیار از مواقع دیده می‌شود که مردم خود در بسیاری از جریان‌ها پیشتاز هستند. آیا شما به عنوان یک جامعه‌شناس هم، چنین قضاوتی دارید؟
مرجعیت فکری و اجتماعی در جامعه نه از بین رفته و نه کمرنگ شده است بلکه تنها ما با تغییر مرجعیت فکری در جامعه مواجه هستیم و نمی‌توان تغییر مرجعیت فکری از گروه‌های مرکزی به سایر گروه‌ها را به منزله نبود مرجعیت تعبیر کرد.
اینطور نیست که جامعه در اعمالی که انجام می‌دهد به هیج مرجعی ارجاع ندهد. واقعیت این است که جامعه در حال کنش است و مناسبات خود را در سخت‌ترین شرایط مدیریت می‌کند.
*گروه‌های مرجع تحت تأثیر چه شرایطی تغییر می‌کنند؟
گروه‌های مرجع جابجا می‌شوند چون گروه‌های مرجع پیشین قدرت انعطاف‌پذیری نداشته‌اند و امروز جامعه از آنها عبور کرده است. چون برخی گروه‌های مرجع قدرت انطباق‌پذیری، تغییر، بهبود، تقویت و ارتقابخشی خود را ندارند، بنابراین، جامعه از آنها عبور می‌کند اما این به معنای از میان رفتن گروه‌های مرجع در جامعه نیست.
*اشاره کردید که گروه‌های مرجع تغییر کرده‌اند. به اعتقاد شما، چه طیفی امروز رهبری و مرجعیت فکری را نمایندگی می‌کند؟
معتقدم، ما بعد از انقلاب، جامعه را به فرهیختگی دعوت نکردیم و مرتب آنان که عام‌گرا و پوپولیست بودند را تقویت کردیم و به تعبیری ضد نخبه‌گرایی عمل کردیم. در این فضا، افرادی مرجع می‌شوند که فرهنگ عامه و توده را نمایندگی می‌کنند؛ برای مثال، ورزشکاران، هنرمندان و به تعبیری سلبریتی‌ها تعیین‌کننده‌تر می‌شوند. همانطور که می‌بینیم هر کدام از اینها میلیون‌ها فالور دارند این در حالی است که برای مثال، مرجعیت‌های رسمی چون رئیس‌جمهور تنها 200-300 هزار نفر فالور دارند!
*به نظر می‌رسد که مرجعیت فکری نسل جدید به ویژه دهه هشتاد و هفتادی‌ها را تلفن‌های همراه و فضای مجازی نمایندگی می‌کند، چقدر با این دیدگاه همدل هستید؟
بله، چون همانطور که اشاره کردید دهه هشتاد و هفتادی‌ها در فضای مجازی زیست می‌کنند بنابراین این امر خیلی طبیعی است که مرجعیت فکری برای گروه‌های سنی در جامعه ما این روزها سمت و سویی فردگرایانه داشته باشد و به بحث‌های عمومی و انتزاعی، غیر جدی و غیر واقعی تغییر مسیر دهد. در چنین فضایی شخصیت‌های مشهور این فضا را نمایندگی می‌کنند و مسئول سر و سامان دادن به این فرهنگ جدید می‌شوند.
این در حالی است که نسل‌های گذشته در «واقعیت»، «تنگناها» و «الزام‌ها» زندگی می‌کردند و به طبع با توجه به شرایط زیست‌شان مرجعیت‌های فکری خاص دوران خود را داشتند و از آنان پیروی می‌کردند.
*چقدر فقدان مرجعیت رسمی و عمومی می‌تواند بحران‌زا باشد؟ و به تعبیری این تغییر مرجعیت فکری چه پیامدهایی می‌تواند برای جامعه ما به دنبال داشته باشد؟
تغییر مرجعیت فکری، نشانه تحول و رشد یک جامعه است و هرگز منفی و بحران‌زا نیست. اتفاقا جامعه در حال از سر گذراندن تغییرات مهمی در حوزه‌های فرهنگی و اجتماعی است. این روند می‌تواند نشانه رشدیافته شدن جامعه باشد و اتفاقا این نظام‌های رسمی هستند که به سمت میرایی می‌روند و شرایط بحرانی را تجربه خواهند کرد؛ چراکه همچنان در همان گفتمان‌ها و ادبیات پیشین خود به سر می‌برند و خود را مورد بازبینی قرار نداده و با تحولات پیش نرفته‌اند و طبیعی است که کنار زده شوند.
در چنین فضایی است که مردم از رهبران فکری خود پیشی می‌گیرند؛ چراکه با چیزی به نام «زندگی» و اقتضائات اجتماعی آن درگیر هستند و بیش از آنان، «نیازها» و «الزام‌ها» را در زندگی روزمره خود تجربه می‌کنند.
معتقدم، امروزه منطق مردم برخلاف منطق مرجعیت‌های فکری که اغلب «سیاسی» و «ایدئولوژیک» بود، منطقی اجتماعی و انسانی است چراکه از دل جامعه و تنگناهای آن برخاسته است.
« الزام‌ها»، «ضروت‌ها» و «بایدها» و به تعبیری اموری که مردم را تحت فشار قرار می‌دهد، در عین حال زمینه‌ساز «آگاهی جمعی و اجتماعی» آنان می‌شود. وقتی مدت‌ها کنار جاده در انتظار یک تاکسی می‌ایستید، آنجا به اهمیت یک موتور و ماشین پی خواهید برد. می‌خواهم بگویم که این ضرورت‌ها است که بسیاری از امور را تغییر داده و جهت آنها را عوض کرده است.
*در این فضا، شما چه نقشی را برای نخبگان سیاسی و اجتماعی جامعه ما قائل هستید؟
نخبگان و روشنفکران ما تنها وظیفه‌شان توضیح تغییرات است؛ چرا که در جریان توضیح این تغییرات خود درک بهتری از تغییرات پیدا می‌کنند و می‌توانند به «گروه‌های مرجع» بدل شوند.
*اگر روشنفکران صرفا به توضیح این وضعیت بسنده کنند، جامعه مرتب دچار آزمون و خطا نمی‌شود؟
خیر، جامعه همواره خود را اصلاح می‌کند و روشنفکران و نیروهای فکری جامعه نباید کنشگری و مداخله‌گری کنند؛ چرا که اگر به این کار مبادرت ورزند، به «کنشگران سیاسی» بدل می‌شوند. به اعتقاد من، مسئولیت اجتماعی نخبگان و روشنفکران ما در این فضا، صرفا «شفاف‌سازی» و «توضیح آسیب‌ها» است.
منبع: ایران آنلاین
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت ion.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۹۶۵۳۷۴۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
افزایش تعداد دانشمندان بین المللی ۱ یا ۲ درصد
به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز، محمدعلی زلفی‌گل وزیر علوم در سی و یکمین آیین تجلیل از اعضای هیات علمی نمونه کشوری که ۱۱ اردیبهشت ماه ۱۴۰۳ که در سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی برگزار شد، اظهار کرد: بزرگ‌ترین سرمایه هر جامعه‌ای فرهنگ آن جامعه و سرمایه جاودان آن جامعه است. جامعه فهیم دانشگاهی، پویش و پالایش دانشگاهی را مدنظر خود قرار داده و همواره فرهنگ‌های جدیدی را خلق کرده است.
بیشتر بخوانید: فرآیند ثبت اختراع و حفاظت از مالکیت فکری زمان‌بر و پرهزینه استوی افزود: همانطور که کلمات و جملات جدید به زبان هر کشور اضافه می شود، علم و فناوری و نوآوری جدید همراه خود فرهنگ جدیدی را خلق می کند. استادان فرهنگ ساز و امید افرین، الگو و اسطوره برای نسل های فعلی و آینده ایران هستد و نسل های بعدی باید بدانند که قدردان پیشینیان خود باشیم.
وزیر علوم خاطرنشان کرد: در هر منطقه‌ای که استاد دانشگاهی ساکن شود، آن منطقه و محله ارزش بیشتری می یاید. کوی دانشگاهیان در هر شهری ارزش بیشتری دارد. بنابراین سرمایه های نمادین کشور باید قدر ببینند و بر صدر بنشینند.
زلفی گل با بیان اینکه تجلیل از استادان نمونه کشوری، در راستای ارتقای مرجعیت علمی است، یادآور شد: هر کدام از استادانی که امروز تجلیل می شوند در رشته خود سرآمد هستند. انتخاب استاد نمونه در راستای تحقق مرجعیت علمی است. وقتی این فرایند طی می شود می خواهیم شاخص های افراد مرجع را به نمایش بگذاریم.
وی همچنین گفت: تعداد دانشمندان یک درصد و ۲ درصد بین الملل روز به روز افزایش می یابد و نشان می دهد مسیر جامعه علمی ما درست است.
وزیر علوم به بیانات رهبر معظم انقلاب درمورد وظیفه دانشگاه ها اشاره کرد و افزود: تولید علم، تربیت عالم و جهت دهی به علم و عالم وظیفه دانشگاه‌ها است.
زلفی گل ادامه داد: اقتدار حاصل از جسارت کشور یعنی عملیات وعده صادق در سطح بین المللی نشان دهنده مرجعیت علمی است که اولویت وزارت علوم است.
وی یادآور شد: در قوانین وزارت علوم سعی کردیم برای ارتقای مرجعیت علمی برنامه اجرایی داشته باشیم، همچنین از ظرفیت برنامه هفتم توسعه استفاده کردیم و این قوانین را در احکام برنامه گنجاندیم، از جمله این اقدامات که انجام شده و در برنامه هفتم توسعه نیز قید شده است، دستور العمل اعطای پژوهانه جامع، دستور العمل تعاملات علمی ملی و بین المللی و دستورالعمل مهارت محور کردن آموزش است.
وزیر علوم افزود: امروز دنیا دنبال جنگ و صلح ارزان است، کشور گشایی مشروع از طریق علم و فناوری مقدور و مشروع است وقتی دانشمندان و استادان نمونه کشوری دانشی تولید می کنند و بروندادهای علمی بین المللی دارند، این کتاب در هر جای دنیا تدریس شود یعنی ما در آن کشور نفوذ کرده و آن کشور را تسخیر کرده ایم.
زلفی گل تاکید کرد: بهترین و موفق ترین سربازان کشورگشای ایران اسلامی استادان هستند که کشورگشایی از طریق آنها محبوب و معمول است. این موفقیت قدرت نرم است، جامعه فهیم و فرهیخته دانشگاهی به قدری توانمند است که هم قدرت سخت و هم قدرت نرم را می تواند ایجاد کند. از این جهت است که همه هزینه ها برای علم و فناوری بهترین سرمایه گذاری برای کشور است.
وی از استادان برگزیده خواست تلاش کنند تا نسلی بهتر و توانمندتر از خود تحویل جامعه دهند.
انتهای پیام/
جاده کندوان یک طرفه شد